"Huisdieren", ambulante verkopers en absoluut noodzakelijke dingen...

"When in Rome, do as the Romans do..." luidt het gezegde, dus probeer ik me zoveel mogelijk aan te passen aan de zeden en gebruiken hier in Nicaragua en elke dag leer je weer wat nieuws.

(Mijn huis in San Carlos)

Huisdieren heb je hier sowieso: de onvermijdelijke muggen, mieren (in alle soorten en maten), kakkerlakken groot en klein en gekko's - relatief onschadelijk volgens het boekje "Hoe blijf ik gezond in de tropen." Okee, maar een grote rat in de keuken is toch iets minder fijn - als het goed is gaat de huisbaas binnenkort een val zetten. Overigens reageren de meeste mensen vrij laconiek op het nieuws van de rat: het schijnt vrij normaal te zijn om ratten in huis tegen te komen.. Als ik 's ochtends vroeg de deur uitga om te gaan hardlopen, heb ik een of meerdere stenen in de ene hand en een stok in de andere, tegen eventuele aanvallen van woest blaffende honden. Ik weet namelijk niet zeker of het spreekwoord 'blaffende honden bijten niet' wel geldt voor Nicaraguaanse honden!

Dan het eten. Er wordt hier veel en vaak gegeten - in onze ogen drie warme maaltijden per dag, veel rijst, bonen, bananen in verschillenden uitvoeringen en smaken en relatief erg weinig groente. Veel recepten gaan via vaststaande regels, en ik heb me voorgenomen om deze keer wat meer te leren koken op de Nicaraguaanse manier. Dat lukt redelijk met wisselend succes. Wat handig is hier maar ook erg verleidelijk, is dat er overal en altijd eten is en naar je toe komt: op straat, in de bus, op het werk, overal komen verkopers langs, Ook bij mij in de straat komen veel verkopers langs, meestal dagelijks, met brood, vis, melk, vlees of andere eetbare produkten, maar ook mensen uit andere streken van Nicaragua met gebruiksprodukten.

Dan zijn er nog de dingen die je hier altijd bij je moet hebben. Ten eerste een doekje of grote zakdoek om er het zweet mee van je gezicht te vegen - maar dit doekje kan ook voor allerlei andere doeleinden worden gebruikt. Een parapluie - hier meer en vaker gebruikt als parasol - is ook erg handig en wordt hier vooral door de vrouwen gehanteerd - ik heb er al vrij snel eentje aangeschaft. Verder is wc-papier lang niet overal op de toiletten aanwezig dus is dat ook erg praktisch om altijd op voorraad bij je te hebben. Op het werk heb ik altijd zakjes instantkoffie bij me omdat de koffie hier niet automatisch wordt verstrekt.

Momenteel ben ik erg verkouden en krijg ik van iedereen verschillende adviezen: van het nemen van allerlei natuurlijke middeltjes tot medicijnen of zelfs dokterbezoek wordt me aangeraden. Zelf heb ik zin in een 'medicinale grog', maar ik mag niet alles door elkaar nemen en dus neem ik braaf eerst wat rum met honing en pas daarna de kamillethee met limoen en honing. Zou het verschil uitmaken?

gepromoveerd tot peetmoeder

Koud anderhalve maand in San Carlos, ben ik gevraagd om peetmoeder te worden van Dominique, een erg schattig meisje van net een jaar. Ze is het dochtertje van Doris, een zus van mijn vriendin Nelly in wiens familie ik ben opgenomen. Het was kennelijk geen probleem dat ik niet (rooms-)katholiek ben en Doris vindt het ook geen belemmering dat ik hier maar tijdelijk woon en werk. Dus ga ik op het verzoek in: ik vind het ook wel een eer. Wel is het een opluchting voor me als ik hoor dat er ook nog een plaatselijke peetmoeder zal zijn (ik ben een soort 'joker' die wordt ingezet) die wel voortdurend in de buurt is. De vader van Dominique - ze zijn al een tijdje uit elkaar maar zorgen wel samen voor hun kinderen - levert een peetvader aan.

De doopplechtigheid zal zijn op zondagochtend om tien uur in de katholieke kerk van San Carlos. Op zaterdagmiddag is er eerst nog een soort voorbereidend praatje bij een mevrouw thuis: een ouderling? Zij vertelt wat de doop betekent en wijst ons (ouders en peetouders, er zullen drie kinderen worden gedoopt) op onze plichten jegens onze (pete)kinderen. Het duurt gelukkig niet al te lang, want op een gegeven moment wordt het donker en komen er teveel muggen op ons af. De peetvader (een vriend van de vader van Dominique) is niet aanwezig omdat zijn vader plotseling is overleden. Hier in Nicaragua is er dan een wake in de nacht die volgt op het overlijden en de begrafenis is de volgende dag. Ondanks dit trieste nieuws wordt toch besloten de doop door te laten gaan.

De volgende ochtend komen we ergens rond half elf in de kerk aan. Volgens Doris hoeven we niet op tijd te komen voor de mis: de doop is toch pas daarna. We maken dus een halve mis mee, daarna gaan de meeste mensen naar huis en is de doopplechtigheid. Dominique ziet er prachtig uit in haar doopjurk en met haar haarstijl, verzorgd door tante Nelly. De priester leest dingen voor en wij moeten dat gedeeltelijk nazeggen en ook iets beloven. Vervolgens krijgt Dominique het doopwater over haar heen - ze ondergaat alles heel braaf en gedraagt zich voorbeeldig.

's Middags is er nog een feest in het huis van Dominique's vader. Er komen heel veel moeders met kinderen opdagen, allemaal met cadeaus en er wordt voortdurend gegeten en gedronken. Als we eindelijk aan de taart toezijn - waar ik voor heb gezorgd en die ons de hele tijd al toelacht - kan ik al niets meer eten omdat ik al teveel heb gehad. Iedereen gaat naar huis met een verrassingszakje en ook wij willen vertrekken. Maar mijn mede-peetmoeder wil voordat ik ga nog een borrel met me drinken - wat ik uiteraard niet afsla..En zo heb ik nu dus een petekind in San Carlos..

Op tournee naar Managua en Granada

Na zo´n vijf weken in San Carlos te hebben gewerkt, ben ik deze week voor het eerst op pad voor mijn ´derde baan´. Naast het werk voor de gemeente San Carlos op het gebied van internationale betrekkingen en het vertegenwoordigen van de stedenband Groningen-San Carlos als project-coördinator daar, ga ik namelijk ook advieswerk verrichten voor een onderwijsproject in Granada. Het is een initiatief van twee Nederlanders die hier een hotel zijn begonnen en met de winst daarvan investeren in onderwijsondersteuning voor de zwakkere leerlingen in een tweetal gehuchtjes buiten Granada. De ondersteuning wordt gegeven door een team van acht tutoren, allemaal jonge vrouwen met verschillende achtergronden, maar wel allemaal met leservaring. De bedoeling is dat ik - door het geven van een workshop elke maand - ervoor zorg dat de kwaliteit van de lesmethoden gehandhaafd blijft, dat er op een vernieuwende en speelse manier les wordt gegeven en dat de groep zich blijft ontwikkelen door voortdurend even stil te staan bij waar ze mee bezig zijn en hoe dat verbeterd kan worden.

Maandagmorgen 4 oktober zou ik om vijf uur klaarstaan met mijn bagage en een lift krijgen naar Managua van de burgemeester. Maar helaas krijg ik zondagavond het bericht dat hij later gaat vertrekken. Inmiddels heb ik al allemaal werkafspraken geregeld voor maandagmiddag en dinsdagochtend die ik niet wil laten schieten. Dus besluit ik de bus te nemen naar Managua - die er minstens twee uur langer over doet, namelijk ruim zeven uur. Niet dat de afstand zo groot is, maar het eerste gedeelte van de weg is erg slecht - iets wat weer des te duidelijker wordt als ik probeer om mijn ontbijt (een maaltijd van rijst en bonen, gebakken ei en kaas met tortilla) naar binnen te werken en binnen te houden - gelukkig lukt dat. De busreis is lang, maar ook wel weer onderhoudend en redelijk te doen. Ik heb een zitplaats, redelijk beenruimte, er komen voortdurend mensen de bus in die vanalles verkopen - niet alleen etenswaren, maar ook pennen, handige reistandeborstels en medicijnen die voor vanalles en nog wat goed zouden zijn. Het is ook interessant om de mensen te observeren en te zien hoe de bijrijder de wat gebrekkiger mensen helpt met in- en uitstappen en precies weet welke tas bij wie hoort - die draagt hij namelijk de bus in en uit, best handig zo´n service!

Enigszins duf en verreisd kom ik in Managua aan. Weer even wennen want de hoofdstad is erg chaotisch en vies; bovendien wordt er voortdurend gewaarschuwd hoe gevaarlijk het hier is. Maar ik kom goed en wel aan op de Nederlandse ambassade en heb nog tijd om me even op te frissen. Na een kort gesprek met de ambassadeur en met het hoofd ontwikkelingssamenwerking over een gezondheidsproject ga ik richting Ninoska (Nicaraguaanse vriendin die ik nog ken van de vorige keer dat ik hier woonde en werkte), waar ik blijf slapen. Dinsdagmorgen heb ik nog een aantal afspraken en dan neem ik ´s middags de minibus naar Granada - dat is maar een uurtje reizen en luxe, want met airco en muziekvideo´s.

In Granada logeer ik bij een kennis, een kunstschilder die oorspronkelijk uit San Carlos komt en die in 2000 in Nederland is geweest op een uitwisseling via de Stedenband. Zijn broer is architect en een van mijn collega bij de gemeente. Ook ontmoet ik Antonio - mijn Nicaraguaanse ex - en zijn familie hier weer.

Woensdagmorgen begint mijn klus en ga ik naar het hotel: Hotel con Corazon (met hart), waar ook de stichting is gehuisvest. Hier werken zo´n elf Nicaraguaanse medewerkers en de bedrijfsleider is Nederlands. De stichting wordt aangestuurd door een bestuur in Nederland en de onderwijsondersteuning hier wordt gecoördineerd door een Nicaraguaanse die pedagogiek heeft gestudeerd. Het is erg leuk om nu eindelijk ´live´ te zien hoe het hotel eruit ziet en om de mensen te leren kennen die meedraaien in het project. ´s Middags gaan we voor het eerst richting de gehuchtjes, Laguna 1 en Laguna 2 geheten, opgepropt met een man of tien, twaalf in een minibusje. De dorpjes liggen niet ver van Granada, aan de voet van de vulkaan Mombacho, maar de weg ernaar toe is onverhard en verschrikkelijk slecht begaanbaar. Ik heb voortdurend de neiging om uit te stappen en te gaan lopen, omdat dat waarschijnlijk sneller zou gaan. En dan hebben we nog geluk dat het niet veel heeft geregend, want vorige week waren de schooltjes niet bereikbaar door de modder.

Als we in het eerste dorpje aankomen, staan de kinderen ons al op te wachten. De groep wordt verdeeld over de twee scholen en dorpen en dan gaat iedereen aan de slag met zijn of haar eigen groep - er is ook een Nederlandse vrijwilliger die Engels geeft. De kinderen hier komen uit erg arme families en hun ouders zijn vaak analfabeet. Er zijn er bij die al voor de derde keer het eerste jaar van de lagere school doorlopen - hopelijk gaan ze na dit jaar over. Ze zijn in ieder geval zeer actief en goed gemotiveerd, zo te zien. De ondersteuning richt zich met name op de (basis)vakken Spaans en rekenen/wiskunde, waar veel leerlingen moeite mee hebben. Ook worden er lessen handvaardigheid gegeven, iets wat hier niet in het curriculum voorkomt. De tutoren moeten veel geduld hebben soms! Op donderdag wordt er ook sport en bewegen gegeven en zijn er twee jongens mee die dat geven - ook worden er tweedehands voetbalschoenen uitgedeeld die de kinderen mogen houden.

Op vrijdagmiddag geef ik de eerste workshop. Het is vooral gericht op het met elkaar kennismaken en het scherper voor ogen krijgen welke extra input er nodig is om de kwaliteit van de lessen te verbeteren, zodat de volgende workshops daarop gericht kunnen zijn. Hiervoor laat ik de deelnemers een paar vragen beantwoorden en oefeningen doen: eerst individueel, dan in groepen en tenslotte wordt er plenair per groep gepresenteerd. De tutoren zijn serieus bezig, gaan met elkaar in gesprek en vullen de papieren conscientieus in. Uiteindelijk zijn zij de experts en heb ik alleen een faciliterende rol. Er komen zinnige dingen uit waarmee we hopelijk op een concrete manier verder kunnen gaan. De volgende twee workshops gaan we werken aan didactische methoden voor Spaans en wiskunde/rekenen en neem ik waarschijnlijk een docent wiskunde en Spaans mee vanuit San Carlos die veel ervaring heeft en graag wil meehelpen.

Nu zit mijn taak er hier voorlopig weer op; morgen ga ik terug naar Managua en dan neem ik maandagmorgen weer de bus terug naar San Carlos - dan heb ik in afstand zo´n beetje het hele meer van Nicaragua rondgereisd...

Werk aan de winkel!

Alweer meer dan een maand ben ik hier in Nicaragua aan het werk - en ik heb me nog geen moment hoeven vervelen, want er is genoeg te doen en de (werk)dagen vliegen voorbij! Allereerst ben ik door de gemeente San Carlos ingehuurd als medewerker Internationale Betrekkingen. Dit betekent dat ik het aanspreekpunt ben van de gemeente voor alle internationale contacten, met name de stedenbanden - en dat zijn er nogal wat: een stuk of acht in heel Europa - en de voortgang van de projecten van en met die stedenbanden moet bewaken. Hiervoor is het weer nodig dat ik voortdurend overleg voer met de mensen binnen de gemeente die betrokken zijn bij de diverse projecten èn met de contactpersonen van verschillende organisaties waar de projecten mee worden uitgevoerd. Dit kan bijvoorbeeld een school zijn, of een plaatselijke universiteit, het ziekenhuis, maar ook andere overheidsinstanties zoals een ministerie (onderwijs of gezondheidszorg bijvoorbeeld) of een lokale non-gouvernementale organisatie (NGO).

Ten tweede ben ik voor de Stedenband Groningen-San Carlos als project-coördinator actief en in die zin hun 'vooruitgeschoven post' hier in San Carlos. In Nicaragua werkt het vaak beter als je lokaal vertegenwoordigd wordt door iemand die op de mensen af kan stappen om de benodigde informatie te gaan halen.

De afgelopen weken ben ik vooral bezig geweest met inwerken, maar het was eigenlijk toch een redelijk 'vliegende start' omdat je er meteen midden inzit. Ik heb mijn nieuwe collega's leren kennen bij de gemeente - wie is waarvoor verantwoordelijk - en heb besprekingen gevoerd met degene(n) die voor mij de post internationale betrekkingen in hun portefeuille hadden. Wat vooral snel duidelijk werd, is dat iedereen het erg druk heeft, overbelast is, moet reageren op de waan van de dag (met bijvoorbeeld de noodsituatie nu van het hoge waterpeil) en dat ik vooral zelf veel dingen moet gaan uitzoeken. Maar dat vind ik geen probleem, integendeel. Verder heb ik ook buiten de gemeente al veel mensen ontmoet van diverse organisaties en gesprekken gevoerd over lopende en op handen zijnde projecten en krijg ik langzaam maar zeker een duidelijk(er) beeld van hoe de zaken in elkaar zitten.

Concrete zaken die moeten worden voorbereid zijn:

- de komst van twee studenten geneeskunde uit Groningen (eind oktober) die hun co-schappen (sociale geneeskunde) gaan lopen in het lokale ziekenhuis van San Carlos. Er moeten gastgezinnen worden geregeld en met het ziekenhuis moet worden afgesproken op welke afdelingen ze kunnen gaan meelopen, wie hun begeleider wordt en waarvoor de begeleidingsvergoeding die het ziekenhuis daarvoor ontvangt, gebruikt gaat worden;
- half november komt er vanuit Groningen een delegatie zich bezig gaat houden met een woningbouwproject. Het gaat om een architect, iemand van een woningbouwvereniging en iemand die bij de gemeente (ROEZ) werkt. Hun bezoek en het programma moet worden voorbereid;
- voor de gemeente San Carlos is het erg belangrijk dat de contacten met alle stedenbanden weer nieuw leven wordt ingeblazen en dat de voortgang van de projecten weer een nieuwe boost krijgen, want daar heeft het de afgelopen tijd nogal aan ontbroken door tijdgebrek.

Kortom: er is meer dan genoeg werk aan de winkel! Mijn werkplek in het gemeentehuis is op één van de warmste plekken van het gebouw (!) met open kantoren. De internetverbinding valt erg vaak weg of is heel erg traag en printen kan ik ook nog niet, maar mijn collega's zijn erg behulpzaam met alles. Geduldig helpen ze me met technische zaken rond computer en/of digitale camera, waar ik weinig verstand van heb.

De komende week ga ik erop uit: eerst naar Managua waar ik diverse zaken rond projecten moet gaan regelen, onder andere op de Nederlandse Ambassade. Vervolgens zal ik het grootste gedeelte van de week in Granada doorbrengen om een onderwijsproject (Nederlands initiatief) te gaan ondersteunen door het geven van een workshop.

Mij bevalt dit werk heel erg goed; wat ik vooral hoop is dat ik ook een brug zal kunnen slaan tussen de verschillende deelnemers aan de projecten zodat er klinkende resultaten neergezet kunnen worden!