Nederlanders in San Carlos

Schandalig lang geleden heb ik mijn laatste bericht geschreven, maar dat van de vorige keer (eind november) raakte ik kwijt doordat de computer bij de allerlaatste 'finishing touch' vastliep.. Hopelijk lukt het nu beter.

Vanaf eind oktober/begin november begon ik het drukker te krijgen - wel prettig, en het ging om concrete werkzaamheden. Eerst de aankomst eind oktober van twee studenten geneeskunde uit Groningen, Mienke van der Wiel en Rik Uil, die hier hun co-schappen sociale geneeskunde komen lopen. Ze doen dat deels in het ziekenhuis van San Carlos en deels via het gezondheidscentrum door mee te gaan op 'missies' naar de buitendorpen voor consulten en vaccinaties. Ze zijn ondergebracht bij verschillende gastgezinnen, zodat ze nog wat aan hun Spaans kunnen werken. Het bevalt hen hier erg goed en ze passen zich goed aan de plaatselijke omstandigheden aan.

Rik met Mienke in een ziekenhuisrolstoel - let op de handige tuinstoelzitting!
Half november kwam de eerste delegatie vanuit Groningen - tijdens mijn verblijf hier dan - op werkbezoek: drie Henken en een tolk/vertaalster. Henk Boldewijn is architect en is hier al veel vaker geweest om zich bezig te houden met een woningbouwproject; deze keer heeft hij zich (als kersverse bestuurder van het waterschap) ook geöriënteerd op de situatie van het (drink)water in San Carlos. De andere twee, Henk Slagter en Henk Zuidhof, zijn werkzaam bij de dienst ROEZ (Ruimtelijke Ordening en Economische Zaken) van de gemeente Groningen en kwamen medewerkers van de gemeente San Carlos ondersteunen bij de oprichting van een grondbedrijf. De tolk/vertaalster, Monic Schaapveld, is al ruim tien jaar woonachtig in Nicaragua en goed ingevoerd in het onderwerp. Hun verblijf hier was kort maar krachtig en er zijn spijkers met koppen geslagen!

De drie Henken met Monic (v.l.n.r. Henk Slagter, Henk Zuidhof, Monic Schaapveld en Henk Boldewijn)

De afgelopen week was er een Nederlands stel uit Groningen even kort in San Carlos - op doorreis - zij hebben een film-/videobedrijf en komen in februari filmen tijdens het werkbezoek van burgemeester Rehwinkel in het kader van het 25-jarig bestaan van de Stedenband Groningen-San Carlos. Ze zijn nu op vakantie in Nicaragua om land en volk alvast beter te leren kennen en zich de taal eigen te maken.

De afgelopen maanden zijn snel voorbij gegaan en vooral deze maand december vliegt voorbij. Het gaat nu ook extra snel omdat ik weet dat ik de 30e december ga vertrekken naar Europa! Eerst ga ik met een Nicaraguaanse vriendin naar Spanje, waar haar zus en moeder wonen, en de 9e januari 2011 vliegen we van Madrid naar Amsterdam. Van 10 tot en met 16 januari staan we dan op de Vakantiebeurs om Nicaragua - en dan met name deze regio, de Río San Juan - te vertegenwoordigen. De week erna zitten we als het goed is in het noorden van het land (Groningen) om bedrijfsbezoeken af te leggen. Op 23 januari vliegen we weer terug naar Nicaragua.

En ook daarna zal het druk blijven, want in februari volgt het werkbezoek vanuit Groningen, komen er nieuwe stagiars deze kant op, in maart komen er twee delegaties op bezoek vanuit San Carlos' zusterstad Erlangen in Duitsland... kortom: vervelen hoef ik me voorlopig nog niet hier!

Misschien iets minder tijd om te dansen in 2011..?!?!

marsen, grensconflict en carnaval

Collega's van de gemeente met FSLN-vlag in de mars van 13 oktober
Het zijn bewogen weken de laatste tijd hier in San Carlos. In de korte tijd dat ik hier ben, heb ik al verscheidene marsen, optochten, voorbij zien komen. Het is hier een erg populair fenomeen dat vooral dient ter ondersteuning van iets - waar het 'bij ons' vooral is bedoeld als protest. Vorige week heb ik - enigszins tegen wil en dank, het idee was dat alle werknemers van de gemeente meededen - meegelopen in de 'marcha' voor een gemeentelijke forumbijeenkomst, die als doel had de huidige en vorige werknemers van de gemeente te informeren. Het is nogal (partij)politiek gekleurd en alvast gericht op de presidentiële verkiezingen die volgend jaar gehouden zullen worden. De burgemeester presteert het om ruim twee-en-een-half uur aan het woord te zijn. Ik moet heel eerlijk bekennen dat het gebeuren me deed denken aan een erg saaie kerkdienst met een nog saaiere preek die je uit moet zitten.

Verder was en is San Carlos nationaal en internationaal in het nieuws vanwege het - zoveelste? - grensconflict met Costa Rica omtrent de grensrivier, de Río San Juan. Alhoewel er een uitspraak ligt van vorig jaar door het Internationale Hof van Jusititie in Den Haag die bepaalt dat de rivier bij Nicaragua hoort, is er toch onenigheid ontstaan. Dit komt omdat Nicaragua bezig is de rivier te dreggen en de Costa Ricanen beweren dat hun grondgebied hierbij wordt betreden. De kwestie houdt iedereen bezig en vorige week was San Carlos even de politieke hoofdstad van Nicaragua: het nationale parlement hield hier - in de sporthal, de grootste openbare ruimte van San Carlos - een speciale zitting die aan het conflict was gewijd. Heel San Carlos werd overspoeld door dure jeeps met airco met daarin een of meerder van de in totaal 91 gedeputeerden met hun gevolg, veel pers en beveiligingsmensen. Iedereen werd opgeroepen om de zitting bij te wonen en de sporthal was afgeladen vol. Ondertussen is er nog steeds geen oplossing gevonden, ondanks de bemiddeling van de OAS (Organisatie van Amerikaanse Staten).

De rivier waar het allemaal om gaat: de San Juanrivier, hier bij San Carlos

En dan was er het afgelopen weekend ook nog het tweede 'Carnaval Acuático' oftewel watercarnaval. Dit groots georganiseerde evenement bestaat uit twee delen: op het water is er een soort 'gondelvaart',  een optocht over het meer langs de boulevard - waar het publiek staat samengedromd. Allerlei instanties doen mee en presenteren zich middels een versierde boot. Zelf was ik door iemand uitgenodigd om mee te varen op een motorbootje, dus ik heb alles goed van dichtbij kunnen aanschouwen. Aan land zijn er allerlei carnavalbands vanuit het hele land, die zich presenteren met muziek en dans en waaruit de beste wordt gekozen. 's Avonds was er live muziek op de boulevard met de nationale band Makoya en kon er door iedereen volop gedanst worden. Het carnaval werd de hele dag direct op de nationale televisie uitgezonden en vandaag hoorde ik al van collega's dat ik op tv was gesignaleerd al dansend op het plein.

Carnavalmeisjes in vol ornaat

Voor de internationale reputatie van Nicaragua èn voor de vele legale en illegale Nicaraguaanse immigranten in Costa Rica is het te hopen dat men voor wat betreft het grensconflict snel tot een vreedzame oplossing komt - maar ik hoor hier niet veel mensen die zich daar druk over maken. De meeste mensen zijn ervan overtuigd dat het allemaal met een sisser zal aflopen en hopelijk krijgen ze snel gelijk!

Een dagje op pad met de burgemeester van San Carlos

Afgelopen donderdag ben ik een dag op pad geweest met Jhonny Gutierrez, de eerste burger van San Carlos. De dag begon 's ochtends bij een school waar activiteiten waren voor kinderen van groep 1 en 2: er werd gezongen en gedanst, de kinderen kregen naast ballonnen ook wat te eten en te drinken, er waren toespraakjes en tenslotte de piñatas: grote holle figuren van papier maché die de kinderen geblinddoekt en dansend op de muziek met een stok moeten kapotslaan totdat alle snoep eruit valt en iedereen kan graaien.

Dan gaan we via het gemeentehuis - wat altijd oponthoud betekent doordat allerlei mensen de burgemeester willen spreken - met de pickuptruck richting Los Chiles, na San Carlos de grootste kern van de gemeente. De vaste chauffeur rijdt en naast de burgemeester en ik past er niemand meer bij in de cabine. De rest van het 'gevolg' - mensen van de lokale radio en tv, de directeur projecten van de gemeente - moeten genoegen nemen met een plaatsje in de laadbak achterin.

In Los Chiles aangekomen, hebben we eerst een ontmoeting bij een Ierse priester thuis, met een leider van een kleine buurtschap, Juan Obando. Om in zijn dorp - San Ramón - te komen moet je de laatste drie uur te paard of op een muildier over een erg modderige weg. Het gebied ontsluiten door een betere weg aan te leggen is wat de gemeenschap wil, en de burgemeester zegt toe dat de gemeente er volgend jaar werk van zal maken.

Jhonny Gutierrez aan het woord

Daarna worden er schoolboeken en voetbalshirts overhandigd aan leerlingen van een middelbare school in aanwezigheid van leiders van de sandinistische jeugdbeweging. In de speeches wordt veelvuldig gerefereerd aan het sandinisme: de presidentsverkiezingen zitten er al aan te komen volgend jaar.. Tenslotte bekijken we nog een annex in aanbouw van een multifunctioneel dorpshuis en daarna kan er rond een uur of vier,vijf dan eindelijk geluncht worden. De maaltijd is besteld bij een  mevrouw in huis waar de burgemeester altijd eet en het smaakt voortreffelijk. Ook na het eten staan er alweer verscheidene mensen op Jhonny te wachten en hij staat iedereen even vriendelijk en geduldig te woord. Zelf moet hij ook hier een daar een aantal mensen spreken en hij groet onderweg iedereen.

Een nog redelijk goed stuk weg in San Carlos

Vervolgens gaat de reis verder naar het dorpje Esperanza no. 1 over een erg slechte weg, waar de gemeente bezig is met het verbeteren van een nog slechtere weg, richting de buurtschap Boca Negra. Maar als we daar aankomen, is het al te donker om nog iets te kunnen doen en daarom gaan we onverrichterzake weer naar huis: terug naar San Carlos, waar we rond een uur of half acht aankomen. De directeur projecten krijgt de opdracht om de volgende ochtend om vijf uur weer richting Esperanza te gaan om de weg alsnog te checken.

"Huisdieren", ambulante verkopers en absoluut noodzakelijke dingen...

"When in Rome, do as the Romans do..." luidt het gezegde, dus probeer ik me zoveel mogelijk aan te passen aan de zeden en gebruiken hier in Nicaragua en elke dag leer je weer wat nieuws.

(Mijn huis in San Carlos)

Huisdieren heb je hier sowieso: de onvermijdelijke muggen, mieren (in alle soorten en maten), kakkerlakken groot en klein en gekko's - relatief onschadelijk volgens het boekje "Hoe blijf ik gezond in de tropen." Okee, maar een grote rat in de keuken is toch iets minder fijn - als het goed is gaat de huisbaas binnenkort een val zetten. Overigens reageren de meeste mensen vrij laconiek op het nieuws van de rat: het schijnt vrij normaal te zijn om ratten in huis tegen te komen.. Als ik 's ochtends vroeg de deur uitga om te gaan hardlopen, heb ik een of meerdere stenen in de ene hand en een stok in de andere, tegen eventuele aanvallen van woest blaffende honden. Ik weet namelijk niet zeker of het spreekwoord 'blaffende honden bijten niet' wel geldt voor Nicaraguaanse honden!

Dan het eten. Er wordt hier veel en vaak gegeten - in onze ogen drie warme maaltijden per dag, veel rijst, bonen, bananen in verschillenden uitvoeringen en smaken en relatief erg weinig groente. Veel recepten gaan via vaststaande regels, en ik heb me voorgenomen om deze keer wat meer te leren koken op de Nicaraguaanse manier. Dat lukt redelijk met wisselend succes. Wat handig is hier maar ook erg verleidelijk, is dat er overal en altijd eten is en naar je toe komt: op straat, in de bus, op het werk, overal komen verkopers langs, Ook bij mij in de straat komen veel verkopers langs, meestal dagelijks, met brood, vis, melk, vlees of andere eetbare produkten, maar ook mensen uit andere streken van Nicaragua met gebruiksprodukten.

Dan zijn er nog de dingen die je hier altijd bij je moet hebben. Ten eerste een doekje of grote zakdoek om er het zweet mee van je gezicht te vegen - maar dit doekje kan ook voor allerlei andere doeleinden worden gebruikt. Een parapluie - hier meer en vaker gebruikt als parasol - is ook erg handig en wordt hier vooral door de vrouwen gehanteerd - ik heb er al vrij snel eentje aangeschaft. Verder is wc-papier lang niet overal op de toiletten aanwezig dus is dat ook erg praktisch om altijd op voorraad bij je te hebben. Op het werk heb ik altijd zakjes instantkoffie bij me omdat de koffie hier niet automatisch wordt verstrekt.

Momenteel ben ik erg verkouden en krijg ik van iedereen verschillende adviezen: van het nemen van allerlei natuurlijke middeltjes tot medicijnen of zelfs dokterbezoek wordt me aangeraden. Zelf heb ik zin in een 'medicinale grog', maar ik mag niet alles door elkaar nemen en dus neem ik braaf eerst wat rum met honing en pas daarna de kamillethee met limoen en honing. Zou het verschil uitmaken?

gepromoveerd tot peetmoeder

Koud anderhalve maand in San Carlos, ben ik gevraagd om peetmoeder te worden van Dominique, een erg schattig meisje van net een jaar. Ze is het dochtertje van Doris, een zus van mijn vriendin Nelly in wiens familie ik ben opgenomen. Het was kennelijk geen probleem dat ik niet (rooms-)katholiek ben en Doris vindt het ook geen belemmering dat ik hier maar tijdelijk woon en werk. Dus ga ik op het verzoek in: ik vind het ook wel een eer. Wel is het een opluchting voor me als ik hoor dat er ook nog een plaatselijke peetmoeder zal zijn (ik ben een soort 'joker' die wordt ingezet) die wel voortdurend in de buurt is. De vader van Dominique - ze zijn al een tijdje uit elkaar maar zorgen wel samen voor hun kinderen - levert een peetvader aan.

De doopplechtigheid zal zijn op zondagochtend om tien uur in de katholieke kerk van San Carlos. Op zaterdagmiddag is er eerst nog een soort voorbereidend praatje bij een mevrouw thuis: een ouderling? Zij vertelt wat de doop betekent en wijst ons (ouders en peetouders, er zullen drie kinderen worden gedoopt) op onze plichten jegens onze (pete)kinderen. Het duurt gelukkig niet al te lang, want op een gegeven moment wordt het donker en komen er teveel muggen op ons af. De peetvader (een vriend van de vader van Dominique) is niet aanwezig omdat zijn vader plotseling is overleden. Hier in Nicaragua is er dan een wake in de nacht die volgt op het overlijden en de begrafenis is de volgende dag. Ondanks dit trieste nieuws wordt toch besloten de doop door te laten gaan.

De volgende ochtend komen we ergens rond half elf in de kerk aan. Volgens Doris hoeven we niet op tijd te komen voor de mis: de doop is toch pas daarna. We maken dus een halve mis mee, daarna gaan de meeste mensen naar huis en is de doopplechtigheid. Dominique ziet er prachtig uit in haar doopjurk en met haar haarstijl, verzorgd door tante Nelly. De priester leest dingen voor en wij moeten dat gedeeltelijk nazeggen en ook iets beloven. Vervolgens krijgt Dominique het doopwater over haar heen - ze ondergaat alles heel braaf en gedraagt zich voorbeeldig.

's Middags is er nog een feest in het huis van Dominique's vader. Er komen heel veel moeders met kinderen opdagen, allemaal met cadeaus en er wordt voortdurend gegeten en gedronken. Als we eindelijk aan de taart toezijn - waar ik voor heb gezorgd en die ons de hele tijd al toelacht - kan ik al niets meer eten omdat ik al teveel heb gehad. Iedereen gaat naar huis met een verrassingszakje en ook wij willen vertrekken. Maar mijn mede-peetmoeder wil voordat ik ga nog een borrel met me drinken - wat ik uiteraard niet afsla..En zo heb ik nu dus een petekind in San Carlos..

Op tournee naar Managua en Granada

Na zo´n vijf weken in San Carlos te hebben gewerkt, ben ik deze week voor het eerst op pad voor mijn ´derde baan´. Naast het werk voor de gemeente San Carlos op het gebied van internationale betrekkingen en het vertegenwoordigen van de stedenband Groningen-San Carlos als project-coördinator daar, ga ik namelijk ook advieswerk verrichten voor een onderwijsproject in Granada. Het is een initiatief van twee Nederlanders die hier een hotel zijn begonnen en met de winst daarvan investeren in onderwijsondersteuning voor de zwakkere leerlingen in een tweetal gehuchtjes buiten Granada. De ondersteuning wordt gegeven door een team van acht tutoren, allemaal jonge vrouwen met verschillende achtergronden, maar wel allemaal met leservaring. De bedoeling is dat ik - door het geven van een workshop elke maand - ervoor zorg dat de kwaliteit van de lesmethoden gehandhaafd blijft, dat er op een vernieuwende en speelse manier les wordt gegeven en dat de groep zich blijft ontwikkelen door voortdurend even stil te staan bij waar ze mee bezig zijn en hoe dat verbeterd kan worden.

Maandagmorgen 4 oktober zou ik om vijf uur klaarstaan met mijn bagage en een lift krijgen naar Managua van de burgemeester. Maar helaas krijg ik zondagavond het bericht dat hij later gaat vertrekken. Inmiddels heb ik al allemaal werkafspraken geregeld voor maandagmiddag en dinsdagochtend die ik niet wil laten schieten. Dus besluit ik de bus te nemen naar Managua - die er minstens twee uur langer over doet, namelijk ruim zeven uur. Niet dat de afstand zo groot is, maar het eerste gedeelte van de weg is erg slecht - iets wat weer des te duidelijker wordt als ik probeer om mijn ontbijt (een maaltijd van rijst en bonen, gebakken ei en kaas met tortilla) naar binnen te werken en binnen te houden - gelukkig lukt dat. De busreis is lang, maar ook wel weer onderhoudend en redelijk te doen. Ik heb een zitplaats, redelijk beenruimte, er komen voortdurend mensen de bus in die vanalles verkopen - niet alleen etenswaren, maar ook pennen, handige reistandeborstels en medicijnen die voor vanalles en nog wat goed zouden zijn. Het is ook interessant om de mensen te observeren en te zien hoe de bijrijder de wat gebrekkiger mensen helpt met in- en uitstappen en precies weet welke tas bij wie hoort - die draagt hij namelijk de bus in en uit, best handig zo´n service!

Enigszins duf en verreisd kom ik in Managua aan. Weer even wennen want de hoofdstad is erg chaotisch en vies; bovendien wordt er voortdurend gewaarschuwd hoe gevaarlijk het hier is. Maar ik kom goed en wel aan op de Nederlandse ambassade en heb nog tijd om me even op te frissen. Na een kort gesprek met de ambassadeur en met het hoofd ontwikkelingssamenwerking over een gezondheidsproject ga ik richting Ninoska (Nicaraguaanse vriendin die ik nog ken van de vorige keer dat ik hier woonde en werkte), waar ik blijf slapen. Dinsdagmorgen heb ik nog een aantal afspraken en dan neem ik ´s middags de minibus naar Granada - dat is maar een uurtje reizen en luxe, want met airco en muziekvideo´s.

In Granada logeer ik bij een kennis, een kunstschilder die oorspronkelijk uit San Carlos komt en die in 2000 in Nederland is geweest op een uitwisseling via de Stedenband. Zijn broer is architect en een van mijn collega bij de gemeente. Ook ontmoet ik Antonio - mijn Nicaraguaanse ex - en zijn familie hier weer.

Woensdagmorgen begint mijn klus en ga ik naar het hotel: Hotel con Corazon (met hart), waar ook de stichting is gehuisvest. Hier werken zo´n elf Nicaraguaanse medewerkers en de bedrijfsleider is Nederlands. De stichting wordt aangestuurd door een bestuur in Nederland en de onderwijsondersteuning hier wordt gecoördineerd door een Nicaraguaanse die pedagogiek heeft gestudeerd. Het is erg leuk om nu eindelijk ´live´ te zien hoe het hotel eruit ziet en om de mensen te leren kennen die meedraaien in het project. ´s Middags gaan we voor het eerst richting de gehuchtjes, Laguna 1 en Laguna 2 geheten, opgepropt met een man of tien, twaalf in een minibusje. De dorpjes liggen niet ver van Granada, aan de voet van de vulkaan Mombacho, maar de weg ernaar toe is onverhard en verschrikkelijk slecht begaanbaar. Ik heb voortdurend de neiging om uit te stappen en te gaan lopen, omdat dat waarschijnlijk sneller zou gaan. En dan hebben we nog geluk dat het niet veel heeft geregend, want vorige week waren de schooltjes niet bereikbaar door de modder.

Als we in het eerste dorpje aankomen, staan de kinderen ons al op te wachten. De groep wordt verdeeld over de twee scholen en dorpen en dan gaat iedereen aan de slag met zijn of haar eigen groep - er is ook een Nederlandse vrijwilliger die Engels geeft. De kinderen hier komen uit erg arme families en hun ouders zijn vaak analfabeet. Er zijn er bij die al voor de derde keer het eerste jaar van de lagere school doorlopen - hopelijk gaan ze na dit jaar over. Ze zijn in ieder geval zeer actief en goed gemotiveerd, zo te zien. De ondersteuning richt zich met name op de (basis)vakken Spaans en rekenen/wiskunde, waar veel leerlingen moeite mee hebben. Ook worden er lessen handvaardigheid gegeven, iets wat hier niet in het curriculum voorkomt. De tutoren moeten veel geduld hebben soms! Op donderdag wordt er ook sport en bewegen gegeven en zijn er twee jongens mee die dat geven - ook worden er tweedehands voetbalschoenen uitgedeeld die de kinderen mogen houden.

Op vrijdagmiddag geef ik de eerste workshop. Het is vooral gericht op het met elkaar kennismaken en het scherper voor ogen krijgen welke extra input er nodig is om de kwaliteit van de lessen te verbeteren, zodat de volgende workshops daarop gericht kunnen zijn. Hiervoor laat ik de deelnemers een paar vragen beantwoorden en oefeningen doen: eerst individueel, dan in groepen en tenslotte wordt er plenair per groep gepresenteerd. De tutoren zijn serieus bezig, gaan met elkaar in gesprek en vullen de papieren conscientieus in. Uiteindelijk zijn zij de experts en heb ik alleen een faciliterende rol. Er komen zinnige dingen uit waarmee we hopelijk op een concrete manier verder kunnen gaan. De volgende twee workshops gaan we werken aan didactische methoden voor Spaans en wiskunde/rekenen en neem ik waarschijnlijk een docent wiskunde en Spaans mee vanuit San Carlos die veel ervaring heeft en graag wil meehelpen.

Nu zit mijn taak er hier voorlopig weer op; morgen ga ik terug naar Managua en dan neem ik maandagmorgen weer de bus terug naar San Carlos - dan heb ik in afstand zo´n beetje het hele meer van Nicaragua rondgereisd...

Werk aan de winkel!

Alweer meer dan een maand ben ik hier in Nicaragua aan het werk - en ik heb me nog geen moment hoeven vervelen, want er is genoeg te doen en de (werk)dagen vliegen voorbij! Allereerst ben ik door de gemeente San Carlos ingehuurd als medewerker Internationale Betrekkingen. Dit betekent dat ik het aanspreekpunt ben van de gemeente voor alle internationale contacten, met name de stedenbanden - en dat zijn er nogal wat: een stuk of acht in heel Europa - en de voortgang van de projecten van en met die stedenbanden moet bewaken. Hiervoor is het weer nodig dat ik voortdurend overleg voer met de mensen binnen de gemeente die betrokken zijn bij de diverse projecten èn met de contactpersonen van verschillende organisaties waar de projecten mee worden uitgevoerd. Dit kan bijvoorbeeld een school zijn, of een plaatselijke universiteit, het ziekenhuis, maar ook andere overheidsinstanties zoals een ministerie (onderwijs of gezondheidszorg bijvoorbeeld) of een lokale non-gouvernementale organisatie (NGO).

Ten tweede ben ik voor de Stedenband Groningen-San Carlos als project-coördinator actief en in die zin hun 'vooruitgeschoven post' hier in San Carlos. In Nicaragua werkt het vaak beter als je lokaal vertegenwoordigd wordt door iemand die op de mensen af kan stappen om de benodigde informatie te gaan halen.

De afgelopen weken ben ik vooral bezig geweest met inwerken, maar het was eigenlijk toch een redelijk 'vliegende start' omdat je er meteen midden inzit. Ik heb mijn nieuwe collega's leren kennen bij de gemeente - wie is waarvoor verantwoordelijk - en heb besprekingen gevoerd met degene(n) die voor mij de post internationale betrekkingen in hun portefeuille hadden. Wat vooral snel duidelijk werd, is dat iedereen het erg druk heeft, overbelast is, moet reageren op de waan van de dag (met bijvoorbeeld de noodsituatie nu van het hoge waterpeil) en dat ik vooral zelf veel dingen moet gaan uitzoeken. Maar dat vind ik geen probleem, integendeel. Verder heb ik ook buiten de gemeente al veel mensen ontmoet van diverse organisaties en gesprekken gevoerd over lopende en op handen zijnde projecten en krijg ik langzaam maar zeker een duidelijk(er) beeld van hoe de zaken in elkaar zitten.

Concrete zaken die moeten worden voorbereid zijn:

- de komst van twee studenten geneeskunde uit Groningen (eind oktober) die hun co-schappen (sociale geneeskunde) gaan lopen in het lokale ziekenhuis van San Carlos. Er moeten gastgezinnen worden geregeld en met het ziekenhuis moet worden afgesproken op welke afdelingen ze kunnen gaan meelopen, wie hun begeleider wordt en waarvoor de begeleidingsvergoeding die het ziekenhuis daarvoor ontvangt, gebruikt gaat worden;
- half november komt er vanuit Groningen een delegatie zich bezig gaat houden met een woningbouwproject. Het gaat om een architect, iemand van een woningbouwvereniging en iemand die bij de gemeente (ROEZ) werkt. Hun bezoek en het programma moet worden voorbereid;
- voor de gemeente San Carlos is het erg belangrijk dat de contacten met alle stedenbanden weer nieuw leven wordt ingeblazen en dat de voortgang van de projecten weer een nieuwe boost krijgen, want daar heeft het de afgelopen tijd nogal aan ontbroken door tijdgebrek.

Kortom: er is meer dan genoeg werk aan de winkel! Mijn werkplek in het gemeentehuis is op één van de warmste plekken van het gebouw (!) met open kantoren. De internetverbinding valt erg vaak weg of is heel erg traag en printen kan ik ook nog niet, maar mijn collega's zijn erg behulpzaam met alles. Geduldig helpen ze me met technische zaken rond computer en/of digitale camera, waar ik weinig verstand van heb.

De komende week ga ik erop uit: eerst naar Managua waar ik diverse zaken rond projecten moet gaan regelen, onder andere op de Nederlandse Ambassade. Vervolgens zal ik het grootste gedeelte van de week in Granada doorbrengen om een onderwijsproject (Nederlands initiatief) te gaan ondersteunen door het geven van een workshop.

Mij bevalt dit werk heel erg goed; wat ik vooral hoop is dat ik ook een brug zal kunnen slaan tussen de verschillende deelnemers aan de projecten zodat er klinkende resultaten neergezet kunnen worden!

Jarig in San Carlos

Afgelopen dinsdag was ik jarig en ik zat er al een tijdje over na te denken hoe en waar ik dat hier zou kunnen vieren. Alleen met wat vrienden en kennissen thuis of met een wat groter gezelschap en dan op een plek waar ook gedanst zou kunnen worden? In het laatste geval zou ik ook mijn nieuwe collega’s van de gemeente – een stuk of 50 personen – kunnen uitnodigen en dat leek me ook wel aardig. Bovendien wilde ik zelf graag een dansfeest..

Zo gezegd, zo gedaan, en na wat adviezen en onderhandelen hier en daar wordt geregeld dat het feestje gaat plaatsvinden van 8.00 tot 12.00 uur ’s avonds in één van de inmiddels twee lokale disco’s van San Carlos. Er is muziek, ventilatie en hapjes en ik maak tickets voor de toegang en consumptiebonnen. Op de avond zelf regent het en ik ben nerveus: zou er wel iemand komen?

Maar dat valt enorm mee: de een na de ander komt opdagen, fleurig uitgedost en met cadeautasje met inhoud. De cadeautjes variëren van sieraden, geurtjes, sjaals en kledingstukken tot een fles tequila en Nicaraguaanse souvenirs. En er wordt gedanst! In ieder geval veel door mij en uiteindelijk komt bijna iedereen wel een keer de dansvloer op. Foto’s worden genomen door een behulpzame collega die tot ‘hoffotograaf’ wordt gepromoveerd. Aan het eind van de avond word ik toegezongen door een heel gezelschap dat in een kring om me heen staat op de dansvloer terwijl ik word rondgezwierd door de ene na de andere mannelijke collega. Rond een uur of één word ik op de motor thuisgebracht – in amazonezit achterop in mijn rode jurkje – door de broer van een vriendin met een grote doos met daarin alle cadeau’s.

De volgende dag op het werk blijkt dat mijn collega’s erg enthousiast zijn over het feest. Ze vonden het gezellig met elkaar, hadden al heel lang niet meer gedanst, hebben daardoor nu spierpijn maar werden vrolijk zingend wakker Iedereen wil de foto’s zien en/of hebben en misschien heb ik wel per ongeluk een trend gezet: er gaan geruchten dat er een commissie gevormd gaat worden die bijvoorbeeld eens per maand zo’n soort feestje gaat organiseren, waaraan iedereen dan meebetaalt. Ik ben benieuwd wat dat gaat opleveren..

Feestweek in San Carlos

Het is zo'n vijf dagen lang feest geweest in San Carlos en dat hebben we geweten! De herdenking van de onafhankelijkheidsdag op 14 september (1821) is de belangrijkste nationale feestdag van Nicaragua, die elk jaar met veel vlagvertoon wordt gevierd. Op die dag marcheren alle leerlingen van alle scholen in uniform naar het stadscentrum, waar dan nog allerlei activiteiten zijn, zoals een prijsuitreiking voor de beste leerlingen van elk schoolljaar. In het hele land zijn de scholen de rest van de week vrij en ook wordt er een aantal dagen niet gewerkt door een groot deel van de bevolking. In San Carlos duren de festiviteiten extra lang, want er is nog een internationale viswedstrijd die al voor de 50e keer wordt georganiseerd, er is een toeristische rallycross, er zijn allerlei missverkiezingen, met dit jaar voor het eerst een zogenaamde 'miss gay"-verkiezing, een noviteit in heel Nicaragua. De hele boulevard aan het meer is één groot terras met veel attracties en ambulante verkoop van ijsjes en allerhande etenswaren en het is er erg druk: vanuit de hele gemeente zijn de mensen hierheen gekomen.

Voor mij betekenen de feestdagen dat ik onverwachts een aantal dagen vrij heb; aan de andere kant maakt het meemaken, observeren en verslag uitbrengen van de feestdagen ook weer deel uit van mijn werk. In ieder geval is mijn ritme deze week het complete tegenovergestelde van dat van vorige week. In plaats van 's ochtends vroeg hardlopen op het vliegveld is het nu tot 's avonds laat dansen in de lokale discotheek, als alternatieve 'training'. San Carlos telt er inmiddels twee en op de laatste feestavond is er zelfs een live concert van de bekende Nicaraguaanse band Makoya. De hele boulevard is de dansvloer en er is meer frisse lucht dan in de discotheken.

de beste leerling draagt de vlag van Nicaragua

Na vier tot vijf dagen feesten is de rust redelijk wedergekeerd. Iedereen is uitgeteld en platzak - er wordt zelfs gezegd dat er eettentjes aan de boulevard zijn die hun handel hebben stopgezet tot het eind van de maand, omdat er toch haast geen klanten komen en ze het eten dan kunnen weggooien. Op naar de volgende feestdagen..

Week 1 in San Carlos

De San Juanrivier vanaf het fort in El Castillo

Week 1 in San Carlos: zweten, werken, op pad en.. sporten!


Mijn eerste week in Nicaragua zit er op! Het is weer even wennen en mijn werk moet nog (meer) vorm krijgen, maar er begint langzaamaan wat lijn in te komen.

Vorige week woensdag, op 1 september, ben ik rond half drie ‘safe and sound’ geland op het vliegveld van San Carlos. De landingsbaan is tegenwoordig ‘verhard’ (steenslag) en wordt ’s ochtends vroeg ook gebruikt als hardloopcircuit. Tegenwoordig is er nog maar één (middag)vlucht per dag naar San Carlos in plaats van twee, dus bang dat je plotseling weg moet duiken hoef je niet te zijn. Het is toch altijd weer even spannend, een vlucht in zo’n klein vliegtuigje (een Cessna met één propellor) voor 12 passagiers en twee piloten. Met niet al te bewolkt weer heb je wel een prachtig uitzicht als je vanuit Managua over het Meer van Nicaragua naar Groningens’ zusterstad vliegt: omdat het vliegtuigje niet al te hoog vliegt, zie je verschillende vulkanen en eilandengroepen liggen en bij aankomst San Carlos en de San Juanrivier vanuit de lucht.

Op het vliegveld werd ik opgewacht door een ontvangstcomité van drie vertegenwoordigers van de gemeente en reden we naar de plek waar ik voorlopig ga wonen. Het is een soort doorgangshuis voor vrijwilligers van een lokale stichting dat drie slaapkamers telt met een gemeenschappelijke woonkamer, keuken, badkamer en wc. Achter het huis is een’patio’met gelegenheid om af te wassen, kleding te wassen en op te hangen. Het is vrij basic allemaal, maar het nodige is er. Het huis staat in een vrij rustige, doodlopende straat op zo’n vijf minuten lopen van het gemeentehuis. Er wordt door de gemeente gezocht naar een ‘eigen’ huis voor mij, maar voorlopig zit ik daar prima.

Donderdag was mijn eerste echte ‘werkdag’ op het gemeentehuis. Er is een (open) kantoortje met een bureau en twee stoelen voor me vrijgemaakt; het eerste wat voor me werd uitgepakt en geïnstalleerd was een superventilator - met afstandsbediening! Geen overbodige luxe, want zelfs met de ventilator continu op je gericht is het nog steeds behoorlijk zweten geblazen. Het weer is drukkend warm en er valt dagelijks meer of minder regen. Dit weertype duurt nog tot ongeveer eind oktober/begin november, als de droge periode begint. Gister kwam er overdag zwaar onweer over, waarna de stroom uitviel tot ergens in de vroege ochtend. Op het gemeentehuis maakt men gebruik van een generator, waardoor er toch kan worden doorgewerkt. Maar als je dan om een uur of half zeven naar huis wilt gaan – zoals ik gisteravond – dan besef je pas dat het buiten ook al stikdonker is en vraag je je af hoe je thuis komt zonder zaklamp. Gelukkig was er een vriendelijke medewerker van de gemeente die me naar huis heeft begeleid, nadat ik kaarsen had gekocht voor thuis.

Vroeg uit bed en vroeg naar bed is het devies, want het openbare leven begint hier als het licht wordt en dat is tussen vijf en zes uur ’s ochtends. De scholen beginnen om zeven uur ’s ochtends en bij de gemeente beginnen de meeste ambtenaren om acht uur. Tussen twaalf en half twee gaan de meeste mensen naar huis om te lunchen (een warme maaltijd) en ’s middags stopt men om half zes. Op zaterdagochtend wordt er ook gewerkt, van acht tot twaalf uur. Vandaag heb ik net via een collega geregeld dat ik elke werkdag een warme lunch bestel bij een kraampje hier vlakbij, waar het eten goed is en niet duur. Dan hoef ik niet naar huis om te koken en heb ik de belangrijkste maaltijd binnen; ontbijt en avondeten kan dan thuis.

Vrijdagochtend heb ik van half zes tot half zeven (!) voor het eerst gesport in een fitnessruimte vlakbij waar ik woon. Het is bij een mevrouw thuis in een ruimte achter haar huis en alleen voor vrouwen bestemd – alhoewel er ook een blinde man regelmatig komt trainen. De toestellen zijn hier en daar wat gammel en afgestemd op de gemiddelde lengte van de mensen hier (en dus soms wat krap voor mij), maar doña Jacqueline (die vroeger aan kogelstoten heeft gedaan) begeleidt de klanten goed en is ervaren. Ook afgelopen maandag- en dinsdagochtend heb ik daar getraind; morgenochtend ga ik van vijf tot zes een poging wagen om ook eens te gaan hardlopen op de landingsbaan van het vliegveld met een collega van de gemeente..

Afgelopen donderdag was de eerste bespreking over mijn werkzaamheden hier voor de gemeente met de burgemeester en degene die verantwoordelijk was voor de internationale contacten tot nog toe. De burgemeester, Jhonny Gutierrez, wil vooral de ‘slapende contacten’ met partnersteden nieuw leven inblazen en waar mogelijk ook nieuwe partnerschappen aangaan. Ook wil men een communicatiestrategie ontwikkelen om meer bekendheid te geven aan het werk van de gemeente onder de bevolking van San Carlos en de informatieuitwisseling met de zustersteden te bevorderen. Van mijn kant heb ik de meest dringende zaken naar voren gebracht die in de komende weken gedaan moeten worden voor projecten van de stedenband Groningen-San Carlos. Zo komen eind oktober de eerste studenten geneeskunde deze kant op om gedurende twee maanden stage te lopen bij het ziekenhuis (co-schappen sociale geneeskunde). Er moet onderdak voor hen worden gezocht bij gastfamilies, bij het ziekenhuis moet een begeleider worden gezocht en er moeten afspraken worden gemaakt over de afdelingen waar ze kunnen gaan werken. Ze zullen in ieder geval ook vast enige tijd gaan meelopen op een gezondheidspost ergens in één van de ‘buitengebieden’ van de gemeente San Carlos.

In het doorgangshuis waar ik woon, was tot vanochtend ook een studente antropologie uit Managua ondergebracht. Ze heet Dulce Maria en is bezig met een stage waarbij ze onderzoek doet naar de organisatiegraad van jongeren in drie gemeenten in deze regio. Voor mij is het gezellig dat er in mijn eerste week hier nog iemand ‘in huis’ is, en Dulce is een erg prettige huisgenote. Nog leuker was, dat haar moeder, haar zus en diens vriend donderdag vanuit Managua langs komen om haar hier op te zoeken, dat ze het weekend op pad gaan om de streek te leren kennen en dat ze mij vragen of ik zin heb om met hen mee te gaan! Ik twijfel niet lang en grijp de gelegenheid aan. Zodoende vaar ik vrijdagmiddag om half vier in een erg afgeladen ‘busboot’ de San Juan-rivier af, twee uur lang in de richting van de Atlantische Oceaan. Hier en daar stappen mensen uit ‘in the middle of nowhere’ en gaan te voet op weg richting de grens met Costa Rica: het zijn - meest illegale – immigranten die in het buurland aan de slag proberen te komen. Er is daar meer en beter betaald werk dan aan deze kant. In het dorpje Boca de Sabalo – aan de Sabalorivier, een zijrivier van de San Juan - overnachten we in een eenvoudig pension. Zaterdagochtend trekken we het binnenland in met als reisdoel het dorpje Buena Vista – een uur lang opgevouwen zitten achterin een soort jeeptaxi, 18 kilometer over een slechte weg - , op zoek naar doña Elida, een mevrouw die zelf chocola maakt met cacaobonen van eigen teelt. Iedereen heeft meegeholpen om de chocola te maken en het vormde uiteindelijk zo’n beetje onze lunch, samen met een maiskolf en nog een guayave als toetje.

Om weer terug te komen naar Boca de Sabalo wachten we een uurtje of twee op de taxi, ondertussen het dorpsleven van Buena Vista observerend en pratend. Ook nu weer opgevouwen achterin de jeep en we hebben ook nog even een lekke band-intermezzo onderweg. Zondagochtend nemen we om tien uur weer de boot verder richting de Atlantische kust, naar El Castillo (Het Kasteel of Fort), een erg bekende toeristische trekpleister in Nicaragua. Het is een fort (met een dorpje eromheen dat dezelfde naam draagt) dat door de Spanjaarden in de 17e eeuw is gebouwd op een strategische plek aan de San Juan-rivier. Deze Río San Juan, met daarachter het meer van Nicaragua, vormde een belangrijke doorgangsroute van de Atlantische naar de Stille Oceaan. Het fort moest het achterland – vooral de rijkdommen van de koloniale stad Granada - verdedigen tegen invallen van vijandige piraten, met name de Engelsen. In 1780 veroverde de beroemde Engelse kapitein Nelson het fort en waren de Engelsen een tijdlang de baas in dit deel van Nicaragua. Voordat Panama in beeld kwam als kandidaat voor een doorgangskanaal, was dit dè aangewezen route – de waterweg lag er immers al bijna van kust tot kust - en er zijn tot in het begin van de twintigste eeuw vergevorderde plannen ontwikkeld in die richting, onder andere door de Fransen. Het is een indrukwekkende historische plek met prachtige vergezichten over de rivier richting de Atlantische kust, waar op een paar uur varen San Juan del Norte lokt, het vroegere Greytown waar op een verlaten kerkhof veel Engelse zeelieden begraven liggen. In 2001 ben ik hier voor het laatst geweest en de plek is enorm verbeterd, omdat er een klein museumgebouwtje bij is gebouwd dat veel informatie levert over de historie van deze plek. Ook krijgt de bezoeker brochures, ook al zijn die op het moment alleen in het Spaans beschikbaar.

Na de lunch in El Castillo nemen we om twee uur de boot terug naar San Carlos genomen. Om vijf uur komen we daar in de haven aan. Voor mij is het een erg leuk en leerzaam en weekend geweest: leuk om met deze familie op te trekken, die mij als vanzelfsprekend uitnodigt om hen te vergezellen en me behandelt als een lid van de familie. Leerzaam om meer te zien van de streek rondom San Carlos en vooral ook om te praten met Dulce en haar familie, die me veel nuttige informatie verschaffen over de gang van zaken rond allerlei onderwerpen in Nicaragua. Via hen heb ik ook weer veel mensen leren kennen, iets wat altijd weer van pas kan komen.

Kortom: ik vind dat ik het slechter had kunnen treffen gedurende mijn eerste week in Nicaragua, ook al is er vandaag de hele dag ineens geen internet, regent en onweert het nu zo hard dat ik voorlopig waarschijnlijk niet naar huis kan, is er geen gratis koffie te verkrijgen op het gemeentehuis, geen wc-papier aanwezig op de toiletten en was er vandaag ook geen water, valt waarschijnlijk zometeen de stroom weer uit voor wie weet hoe lang en is het hier om te stikken zo warm. Maar dat zijn allemaal dingen die er vanzelfsprekend bij horen..



Ineke de Groot

San Carlos, 7 septiembre 2010

in Managua

Hallo iedereen,

Inmiddels ben ik gearriveerd in Managua, de hoofdstad van Nicaragua. Van alle dingen die ik van plan was te gaan doen in het vliegtuig is weinig terechtgekomen: ik was kapot! Dus fijn wat films gekeken en wat zitten dommelen, ook al komt van slapen meestal niet veel. Ik vloog met de KLM via Panama en had weinig overstaptijd, maar het is gelukt.

Bij aankomst in Managua regende het al net zo hard als de afgelopen dagen in Nederland. Gelukkig werd ik opgewacht door Ninoska, een Nicaraguaanse vriendin van me. Nog even gepraat in het hotel en daarna voor het eerst sinds tijden weer eens acht uur achter elkaar geslapen.

Vanmiddag vlieg ik door naar San Carlos in een klein vliegtuigje van La Costeña, de Nicaraguaanse maatschappij. Ik ben benieuwd hoe het er voor staat in San Carlos, wie me op zal halen en of er al iets is geregeld qua huisvesting..

Nogmaals iedereen bedankt die me de afgelopen tijd heeft geholpen met alle voorbereidingen van mijn reis: zonder jullie was het niet gelukt om mijn flat zo netjes schoon en leeg achter te laten voor de onderhuurders uit Isfahan/Iran, die ergens half september daar hun intrek hopen te nemen!

Groeten, Ineke

Bijna vertrekken

Nu het weer in Nederland herfstachtig wordt, is het hoog tijd om warmere oorden op te zoeken.. De voorbereidingen zijn in volle gang en binnenkort is het mogelijk om via dit blog mijn wederwaardigheden in San Carlos te gaan volgen.

Ik heb er veel zin in en hoop op veel positieve resultaten voor zowel de San Carlenen als de Groningers!

Tot blogs!

Ineke